Odzyskiwanie danych z pamięci FLASH

 

Prawie każdy z nas posiada pamięć przenośną USB typu Pendrive, czasami zwaną żartobliwie gwizdkiem. Większość z nas posiada telefon typu smartfon lub fablet (ang. phablet, połączenie słów: phone i tablet) z zamontowaną w nim dodatkową kartą rozszerzającą pamięć. 
Pamięci flash stosuje również się w wielu innych urządzeniach.

Oto niektóre z nich:

- komputery przenośne
- komputery stacjonarne
- tablety
- fotograficzne aparaty cyfrowe
- urządzenia GPS
- telefony komórkowe
- cyfrowe odtwarzacze muzyki typu MP3 (zwane empetrójkami)
- elektroniczne instrumenty muzyczne
- telewizory
- przenośne i stacjonarne konsole do gier wideo

Niektórzy już mogli się przekonać a niektórzy być może przekonają się w przyszłości że pamięć flash stosowana w nośnikach pamięci typu flash jest nie trwała.
Pamięć flash przede wszystkim ma ograniczoną ilość cykli zapisu. W zależności od rodzaju pamięci jest ona na różnym poziomie.
W przypadku pamięci flash z komórkami wielopoziomowymi (Multi-Level Cell – MLC) od 3.000 do 10.000 cykli zapisu na sektor fizyczny. W przypadku pamięci flash z komórkami jednopoziomowymi (Single-Level Cell – SLC) od 30.000 do 100.000 cykli. W przypadku pamięci flash z komórkami trzypoziomowymi (Triple-Level Cell – TLC) od 500 do 3.000 cykli zapisu na sektor fizyczny.

 

Ciekawostką jest również to że w zależności od rodzaju pamięci flash charakteryzują się one różną trwałością podtrzymania danych.

Na przykład

- pamięć typu SLC: 5-10 lat
- pamięć typu MLC: 1 rok
- pamięć typu TLC: 6 miesięcy

Jak widać z powyższej informacji nie zaleca się dłuższego przechowywania danych na pamięciach typu flash. 

Klienci często dziwią się że karta pamięci np. microSD w telefonie lub pendrive, kupiona kilka miesięcy temu nagle przestała działać.

Tak się często zdarza, szczególnie w pamięciach flash z niższej półki cenowej.

Niektórzy używają pamięci flash typu pendrive do przechowywania swoich danych i wydaje im się że tam właśnie są one bezpieczne. Otóż jest to wielki błąd! Tak naprawdę pamięci flash USB typu pendrive służą do przenoszenia danych.

 

Najpopularniejsze nośniki pamięci flash

- pamięci flash USB (pendrive)
- karty pamięci Secure Digital (SD, SDHC, SDXC, microSD, microSDHC, microSDXC)
- karty pamięci CompactFlash
- pamięci eMMC
- dyski SSD

 

Pamięci flash w zależności od rodzaju mają określone warunki środowiskowe, w których powinny pracować.

Przykładowe temperatury robocze i wilgotność w zależności od rodzaju nośnika

- Dyski SSD: 0 – 70°C, wilgotność: 85% RH
- Pamięci flash USB: 0 – 60°C, wilgotność: 85% RH
- Karty SD i Micro SD: -25°C – 85°C, wilgotność: 95% RH
- Karta CF: 0 – 60°C, wilgotność: 95% RH
- Czytniki kart: 0 – 60°C, wilgotność: 85% RH

W pamięciach typu flash, jak w większości nośników występują dwa rodzaje uszkodzeń.
Uszkodzenia logiczne i fizyczne.

Nośnik pamięci flash uszkodzony logicznie - to nośnik, który z jakiegoś powodu utracił możliwość wyświetlania zapisanych na nim danych. Dane istotne dla użytkownika są w całości lub częściowo niewidoczne. 
Przyczyną takiej sytuacji może być np.
 

• Przypadkowe usunięcie danych przez użytkownika
• Skasowanie danych przez złośliwego wirusa
• Skasowanie danych przez ponowną instalację systemu
• Nadpisanie danych przez przywrócenie systemu do ustawień fabrycznych czyli funkcję Recovery

 

Pamięć flash uszkodzona fizycznie - to pamięć, która nie działa prawidłowo. 
Taka pamięć nie nadaje się już do używania i jeżeli nie zawiera ważnych danych powinna zostać wymieniona.
Można taką pamięć zareklamować jeżeli jest jeszcze na gwarancji. Producenci pamięci flash dają na nie 12, 24, 36, 60 miesięcy (5 lat) gwarancji a niektórzy nawet dają gwarancje dożywotnią czyli lifetime. Gwarancja typu lifetime może być różnie rozumiana. Na pewno nie jest to gwarancja do końca życia właściciela a raczej do końca życia produktu. Czyli jeżeli pamięć przestanie działać za kilka lat to producent w najlepszym wypadku wymieni ją nam na pamięć podobnej pojemności lub typu.
Warto się tym zainteresować bo czasem od sprzedawcy dostajemy tylko rok gwarancji a okazuje się że gwarancja producenta jest dłuższa i można taką pamięć reklamować bezpośrednio w autoryzowanym serwisie.

Jeżeli natomiast dane zapisane na uszkodzonej pamięci flash są ważne to wtedy do pracy przystępują specjaliści od ratowania utraconych danych.

 

Odzyskiwanie danych z pamięci flash uszkodzonej logicznie

Procedura odzyskiwania danych z pamięci flash uszkodzonej logicznie:

1. Wykonanie lustrzanej kopii pamięci flash. Procedura taka popularnie nazywa się klonowaniem nośnika.
2. Klonowanie nośnika wykonuje się przy pomocy profesjonalnych narzędzi. Nie mogą to być darmowe programy dostępne w internecie. Różnica polega na tym że profesjonalne narzędzia potrafią wykonać kopię danych nawet jeżeli napotkają na błędne komórki w pamięciach.
3. Po wykonaniu kopii pamięci należy znowu użyć profesjonalnych narzędzi, tym razem w postaci oprogramowania do naprawienia struktury logicznej danych.
4. Tylko profesjonalne narzędzia gwarantują skuteczne odzyskanie danych przy uszkodzeniu logicznym pamięci flash. Narzędzia amatorskie lub nawet profesjonalne ale użyte przez amatora nie będą tak skuteczne. Jednym słowem mówiąc nie odzyskają wszystkich utraconych danych. Szczególnie w przypadkach kiedy mamy do czynienia z nadpisanymi danymi.

Zdarza się często że uszkodzenia logiczne są połączone z uszkodzeniem fizycznym nośnika pamięci flash. Dlatego może się tak złożyć, że nieudana próba wykonania kopii pamięci czyli kopii wszystkich komórek spowoduje zablokowanie się kontrolera pamięci. Kontroler przełączy się w tak zwany tryb serwisowy czyli uniemożliwi (zapis i odczyt) korzystanie w jakikolwiek sposób z pamięci. W takiej sytuacji mamy już do czynienia z nośnikiem niesprawnym fizycznie. Czyli koszt odzyskania danych zwiększa się mniej więcej x10.

Gdyby pamięć flash trafiła od razu do specjalistów i udałoby się wykonać kopię danych za pierwszym razem to koszt odzyskania danych byłby niski.
Dlatego nie warto eksperymentować samemu z np. kartą microSD lub oddawać ją w ręce amatora informatyka, który być może nigdy nie miał do czynienia z takim przypadkiem a chce jedynie spróbować swoich sił.
Jednemu na 100 na pewno się to uda. Ale czy warto ryzykować? 
 

Odzyskiwanie danych z pamięci flash uszkodzonej fizycznie

W przypadku pamięci flash uszkodzonej fizycznie mamy do czynienia ze znacznie bardziej złożoną i skomplikowaną procedurą. Również nowoczesne narzędzia potrzebne do odzyskania danych z pamięci flash uszkodzonej fizycznie są bardzo drogie i skomplikowane w obsłudze.

Można powiedzieć że pamięć flash to taki mały komputer z własnym kontrolerem, systemem operacyjnym i modułami pamięci połączonymi ze sobą w podobny sposób jak dyski pracujące w macierzy RAID. To wszystko po to żeby odczyt i zapis do pamięci był maksymalnie szybki. 

Najczęstszą przyczyną fizycznego uszkodzenia pamięci flash może być:

• Nadmierne przegrzanie lub wyziębienie (rzadziej)
• uszkodzenie mechaniczne obudowy pamięci
• Uszkodzenie elektryczne
• Zalanie pamięci cieczą
• Przypalenie pamięci np. w wyniku pożaru
• Upadek z dużej wysokości
• Działanie silnego pola elektrycznego lub elektromagnetycznego
• Impuls elektryczny
• Wahania i zaniki napięcia
• Uszkodzenie kontrolera
• Błędy w komórkach pamięci
• Uszkodzenie pamięci
• Niesprawność elektroniki
• Zbyt długie przechowywanie danych na nietrwałym typie pamięci (np. TLC)

 

Procedura odzyskania danych z pamięci flash uszkodzonej fizycznie

1. Wylutowanie wszystkich kości pamięci z nośnika
2. Odczyt danych z każdej pamięci z osobna przez programator (czytnik pamięci flash)
3. Ułożenie algorytmu kontrolera do odczytu danych
4. Zaprogramowanie kontrolera w narzędziu data recovery 
5. Odczyt danych z pamięci
6. Zapisanie odczytanych danych na osobnym nośniku.
7. Odbudowanie i naprawa struktury logicznej

Odzyskanie danych z pamięci flash  nie jest łatwe, szczególnie w przypadku uszkodzenia fizycznego i nie zawsze kończy się powodzeniem. Kontrolery stosowane w pamięciach flash są coraz nowocześniejsze i używają coraz bardziej skomplikowanych algorytmów. Co czyni procedurę odzyskania danych z pamięci flash uszkodzonej fizycznie coraz trudniejszą.

Staramy się nadążać za rozwojem technologii przez stosowanie coraz nowszych narzędzi i rozwiązań nie rzadko własnego pomysłu.  

 

Polecamy skorzystanie z naszych usług.

 

Pamiętaj
U nas diagnoza wstępna zawsze bezpłatna i od ręki

Odzyskujemy dane z pamięci flash takich firm jak np.

A-Data
Agfa
Canon
Fuji
FujiFilm
Hitachi
HP
Kingston
Kodak
Kyocera
Leica
Lexar
LG
Nokia
Olympus
Panasonic
Philips
PNY
Polaroid
Samsung
SanDisk
Simpletech
Sony
Super Talent
TopRam
Transcend
Twinmos
Vivitar