Odzyskiwanie danych z dysków SSD czyli Solide State Drive

loga

Już od dawna odzyskiwanie danych z laptopów, notebooków i netbooków nie polega tylko i wyłącznie na odzyskaniu danych z klasycznego, talerzowego dysku HDD 2,5".
Około 10 lat temu pojawiły się w seryjnej produkcji i sprzedaży dyski SSD nadające się do montażu w komputerach stacjonarnych i przenośnych.
Obecnie dyski SSD są montowane seryjnie w komputerach przenośnych a użytkownicy komputerów stacjonarnych czyli PC wymieniają dyski klasyczne HDD (Hard Disk Drive) na SSD (Solid State Drive). Dyski SSD czyli napędy półprzewodnikowe są zbudowane w oparciu o pamięci flash. Ich największą zaletą jest szybkość i odporność na wstrząsy.
Mimo, że producenci dysków SSD zapewniają o ich coraz większej niezawodności to niestety zdarzają się przypadki utraty danych na dyskach SSD.

Dyski SSD montowane w laptopach są zazwyczaj typu SATA czyli klasyczne w rozmiarze 2,5", M2 oraz mSATA.

Przy dyskach SSD spotykamy się z dwoma rodzajami uszkodzeń.
Uszkodzenia logiczne i fizyczne.

Dysk SSD uszkodzony logicznie - to dysk, który z jakiegoś powodu utracił możliwość wyświetlania zapisanych na nim danych. Dane istotne dla użytkownika są w całości lub częściowo niewidoczne. 
Przyczyną takiej sytuacji może być np.

  • Przypadkowe usunięcie danych przez użytkownika
  • Skasowanie danych przez złośliwego wirusa
  • Skasowanie danych przez ponowną instalację systemu
  • Nadpisanie danych przez przywrócenie systemu do ustawień fabrycznych czyli funkcję Recovery

Dysk SSD uszkodzony fizycznie - to dysk, który nie funkcjonuje prawidłowo. 
Taki dysk nie nadaje się już do użytku i jeżeli nie zawiera wrażliwych danych powinien zostać wymieniony. Można taki dysk reklamować jeżeli jest jeszcze na gwarancji. Producenci dysków SSD dają na nie 12, 24, 36 a nawet 60 miesięcy (5 lat) gwarancji (np. dyski SSD serii UV500 firmy Kingston). Warto się tym zainteresować bo czasem od sprzedawcy dostajemy tylko rok gwarancji a okazuje się że gwarancja producenta jest dłuższa i można taki dysk reklamować bezpośrednio w autoryzowanym serwisie.

Jeżeli natomiast dane zapisane na uszkodzonym fizycznie dysku są ważne (wrażliwe) to wtedy do pracy muszą przystąpić specjaliści od odzyskiwania danych.

Odzyskiwanie danych z dysku SSD uszkodzonego logicznie.

Procedura odzyskiwania danych z dysku uszkodzonego logicznie:

  1. Wykonanie lustrzanej kopii dysku źródłowego. Procedura taka popularnie nazywa się klonowaniem dysku.
  2. Klonowanie dysku wykonuje się przy pomocy profesjonalnych narzędzi. Nie mogą to być darmowe programy dostępne w internecie. Różnica polega na tym że profesjonalne narzędzia potrafią wykonać kopię danych nawet jeżeli napotkają na błędne komórki w pamięciach.
  3. Po wykonaniu lustra dysku należy znowu użyć profesjonalnych narzędzi, tym razem w postaci oprogramowania do naprawienia struktury logicznej danych.
  4. Tylko profesjonalne narzędzia gwarantują skuteczne odzyskanie danych przy uszkodzeniu logicznym dysku SSD. Narzędzia amatorskie lub nawet profesjonalne ale użyte przez amatora nie będą tak skuteczne. Jednym słowem mówiąc nie odzyskają wszystkich utraconych danych. Szczególnie w przypadkach kiedy mamy do czynienia z nadpisanymi danymi.

Zdarza się często że uszkodzenia logiczne są połączone z uszkodzeniem fizycznym dysku SSD. Dlatego może się tak złożyć, że nieudana próba wykonania lustra dysku czyli kopii wszystkich komórek dysku w kolejności nie zmienionej spowoduje zablokowanie się kontrolera dysku SSD. Kontroler przełączy się w tryb serwisowy czyli uniemożliwi (zapis i odczyt) korzystanie w jakikolwiek sposób z dysku. W takiej sytuacji mamy już do czynienia z dyskiem niesprawnym fizycznie. Czyli koszt odzyskania danych zwiększa się x10.

Gdyby dysk trafił od razu do specjalistów i udałoby się wykonać kopię danych za pierwszym razem to koszt odzyskania danych byłby niski.
Dlatego nie warto eksperymentować samemu z dyskiem lub oddawać go w ręce amatora informatyka, który być może nigdy nie miał do czynienia z takim przypadkiem a chce jedynie spróbować swoich sił. Jednemu na 100 na pewno się to uda.
Ale czy warto ryzykować? 

Odzyskiwanie danych z dysku SSD czyli Solid State Drive uszkodzonego fizycznie

W przypadku dysku SSD uszkodzonego fizycznie mamy do czynienia ze znacznie bardziej złożoną i skomplikowaną procedurą. Również nowoczesne narzędzia potrzebne do odzyskania danych z dysku SSD uszkodzonego fizycznie są bardzo drogie i skomplikowane w obsłudze.

Można powiedzieć że dysk SSD to taki mały komputer z własnym kontrolerem, systemem operacyjnym i modułami pamięci połączonymi ze sobą w podobny sposób jak dyski pracujące w macierzy RAID. To wszystko po to żeby odczyt i zapis do pamięci był maksymalnie szybki. 

Najczęstszą przyczyną fizycznego uszkodzenia dysku SSD może być:

  • Nadmierne przegrzanie lub wyziębienie (rzadziej)
  • uszkodzenie mechaniczne obudowy dysku
  • Uszkodzenie elektryczne
  • Zalanie dysku cieczą
  • Przypalenie dysku np. w wyniku pożaru
  • Upadek z dużej wysokości
  • Działanie silnego pola elektrycznego lub elektromagnetycznego
  • Impuls elektryczny
  • Uszkodzenie kontrolera
  • Błędy w komórkach pamięci
  • Uszkodzenie pamięci
  • Niesprawność elektroniki  

Procedura odzyskania danych z dysku SSD uszkodzonego fizycznie

  1. Wylutowanie wszystkich kości pamięci z nośnika
  2. Odczyt danych z każdej pamięci z osobna przez programator (czytnik pamięci flash)
  3. Ułożenie algorytmu kontrolera do odczytu danych
  4. Zaprogramowanie kontrolera w narzędziu data recovery 
  5. Odczyt danych z pamięci
  6. Zapisanie odczytanych danych na osobnym nośniku.
  7. Odbudowanie i naprawa struktury logicznej

Odzyskanie danych z dysku SSD  nie jest łatwe, szczególnie w przypadku uszkodzenia fizycznego i nie zawsze kończy się powodzeniem. Kontrolery stosowane na dyskach SSD są coraz nowocześniejsze i używają coraz bardziej skomplikowanych algorytmów. Co czyni procedurę odzyskania danych z dysku uszkodzonego fizycznie coraz trudniejszą.

Staramy się nadążać za rozwojem technologii przez stosowanie coraz nowszych narzędzi i rozwiązań nie rzadko własnego pomysłu.  

Polecamy skorzystanie z naszych usług.

Pamiętaj
U nas diagnoza wstępna zawsze bezpłatna i od ręki

Odzyskujemy dane z dysków SSD Solide State Drive firm:

Apacer, Barun Electronics, Cactus Technologies, CoreSolidStorage, Corsair, Delkin Devices, Imation, Intel, KingFast, KingSpec, Kingston Technology, Memoright, Micron Technology, Mtron, Mushkin, OCZ Technology Group, Patriot, PQI, Pretec Electronics, Samsung Electronics, SanDisk, Seagate, Silicon Power, TDK, Toshiba, Transcend Information, Verbatim, Vertex, Western Digital